Yayın Etiği ve Yayında Suistimal Beyanı, Code of Conduct and Best-Practice Guidelines for Journal Editors (Committee on Publication Ethics, 2011)'na dayanmaktadır.

EDİTÖRLERİN VE YAYIN KURULUNUN GÖREVLERİ

Adil Davranış ve Editoryal Bağımsızlık

Editörler, gönderilen makaleleri sadece akademik değerine değil (önem, özgünlük, çalışmanın geçerliliği, açıklığı) aynı zamanda yazarın ırkı, cinsiyeti, cinsel yönelimi, etnik kökeni, hangi ülkenin vatandaşı olduğu, dini inancı, politik görüşü veya hangi kurumda çalıştığı dikkate alınmaksızın derginin kapsamına uygunluğu temelinde değerlendirir. Düzenleme ve yayınlama kararları, hükümet politikaları veya derginin dışındaki herhangi bir kurum tarafından belirlenmez. Baş editör, derginin tüm editoryal içeriği ve bu içeriğin yayımlanması zamanlaması konusunda tam yetkilidir.

Gizlilik

Editörler ve editoryal çalışanlar gönderilen bir el yazması ile ilgili hiçbir bilgiyi ilgili yazar, hakemler, muhtemel hakemler, diğer editoryal danışmanlar ve yayıncı dışındaki kimseye ifşa etmeyecektir.

İfşa ve çıkar çatışmaları

Editörler ve yayın kurulu üyeleri, gönderilen bir metinde açıklanan yayınlanmamış bilgileri, yazarların açık yazılı izni olmadan kendi araştırma amaçları için kullanmayacaktır. Editörlerin yazıyı kullanması sonucunda elde edilen imtiyazlı bilgi veya fikirler gizli tutulacak ve kişisel çıkarları için kullanılmayacaktır. Editörler yazarların, şirketlerin ya da yazı ile ilişkili olabilecek kurumların herhangi biri ile rekabet, ortaklık ya da diğer ilişkiler veya bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarının bulunduğu yazılarda kendini geri çekmelidir. Editörler tüm katılımcılardan konuyla ilgili çakışan/çatışan) çıkarları açıklamalarını ve eğer çakışan/çatışan) çıkarlar yayımdan sonra ortaya çıkmışsa düzeltme yayınlamalarını istemelidir. Gerekirse, kaygı beyanı ya da geri çekme yayımlanması gibi diğer uygun eylemler uygulanmalıdır.

Yayın Kararları

Editörler, gönderilen tüm makalelerin yayınlanmak üzere değerlendirildiğini ve bu alanda uzman olan en az iki hakem tarafından hakem değerlendirmesinden geçirilmesini sağlar. Editör, dergiye gönderilen yazıların hangisinin yayınlanacağına karar vermekten, söz konusu çalışmanın onaylanmasına, araştırmacılar ve okuyucular için önemine, hakemlerin yorumlarına ve bu gibi yasal gerekliliklere dayanarak sorumludur. Baş Editör, bu kararı verirken diğer editörler (yayın danışma kurulu) veya hakemler ile görüşebilir.

HAKEMLERİN GÖREVLERİ

Editöryal Kararlara Katkı

Hakem değerlendirmesi, editörlere editör kararları vermede yardımcı olur ve yazarlarla olan editör iletişimi yoluyla, yazarların yazılarını iyileştirmelerinde yardımcı olabilir. Hakem değerlendirmesi, resmi bilimsel iletişimin temel bir bileşenidir ve bilimsel çabanın merkezinde yer almaktadır.

Çabukluk

Bir makalede bildirilen araştırmayı değerlendirmek için nitelikli olmayan ya da kısa sürede değerlendirmenin imkansız olacağını bilen hakem derhal editörü bu durumdan haberdar etmeli ve yeni bir hakem atanması için değerlendirme sürecinden muafiyetini istemelidir.

Gizlilik

İnceleme için gönderilen yazılar gizli belgelerdir ve böyle değerlendirilmelidir. Editörler tarafından yetkilendirilmedikçe (yalnızca istisnai ve özel koşullar altında bunu yapacak olan), başkalarıyla gösterilmemeli veya tartışılmamalıdır. Bu gizlilik ilkesi, inceleme davetini reddeden davetli hakemler için de geçerlidir.

Objektiflik Standartları

Hakemler incelemelerini objektif olarak yapılmalı ve değerlendirmelerini, yazarların makaleyi geliştirmek için kullanabilecekleri şekide destekleyici argümanlarla açıkça ifade edilmelidir. Yazarların kişisel eleştirisini yapmak uygun değildir.

Kaynakların Tanınması

Hakemler, yazarlar tarafından alıntılanmayan yayınlanmış çalışmaları bilmelidir. Daha önceki yayınlarda bildirilen bir gözlem, türetme veya tartışma olan herhangi bir ifadeye ilgili alıntı ile eşlik edilmelidir. Bir hakem aynı zamanda editörlere, söz konusu yazı ile kişisel bilgileri olan diğer herhangi bir yazı (yayınlanmış veya yayınlanmamış) arasındaki önemli benzerlik veya örtüşme durumlarını da bildirmelidir. Bunun için ayrıca benzerlik raporu sunan yazılımlarından yararlanarak incelemesini derinleştirebilir.

İfşa ve Çıkar Çatışmaları

Davetli hakemler, inceledikleri makalelerle ilgili çıkar çatışması ortaya çıkması durumunda (rekabetçi, işbirlikçi veya makale yazarları, şirketler veya kurumlardan herhangi biriyle olan diğer ilişkilerden kaynaklanan bağlantılar) derhal çıkar çatışmasını hakem davetini reddederek editörlere bildirimde bulunması gerekir ki böylece alternatif hakemler ile temasa geçilebilsin.

Gönderilmiş bir makalede bulunan yayınlanmamış materyal, yazarların açık yazılı onayı olmadan bir hakem tarafından kendi araştırmasında kullanılmamalıdır. Hakem değerlendirmesi yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve gözden geçirenin kişisel avantajı için kullanılmamalıdır. Bu, inceleme davetini reddeden hakemler için de geçerlidir.

YAZARLARIN GÖREVLERİ

Raporlama Standartları

Özgün makalenin yazarları, yapılan işin prosedürlerini ve sonuçların doğru bir şekilde sunmalı ve ardından çalışmanın önemini objektif bir şekilde tartışmalıdır. Yazı, başka araştırmacıların çalışmadan istifade edebilmesi için yeterli ayrıntı ve referansları içermelidir. İnceleme makaleleri doğru, objektif ve kapsamlı olmalı, editoryal 'görüş' veya perspektif parçaları açıkça belirtilmelidir. Sahtekarlık veya bilerek yanlış ifadeler etik olmayan davranışlar oluşturur ve kabul edilemez.

Özgünlük ve intihal

Yazarlar, yalnızca tamamen orijinal eserler yazdıklarını ve gönderdiklerini ve başkalarının eserlerini ve / veya ifadelerini kullandılarsa, bunun uygun şekilde atıf yapılarak belirtildiğinden emin olmalıdırlar. Makalede bildirilen çalışmanın niteliğini belirlemede etkili olan yayınlara da değinilmelidir. İntihal, bir başkasının yayınını, yazarınki gibi yazmaktan, başkalarının kağıdının önemli kısımlarını (atfetmeden) kopyalamak veya başka bir deyişle, başkaları tarafından yürütülen araştırmaların sonucunu almak için birçok biçime sahiptir. Herhangi bir şekilde yapılan intihal, etik olmayan yayıncılık davranışını oluşturur ve kabul edilemez.

Birden çok, yinelenen, fazlalık veya eşzamanlı başvuru / yayın

Aynı çalışma birden fazla dergide veya birincil yayında yayınlanmamalıdır. Bu nedenle, yazarlar başka bir dergide yayınlanmış bir makaleyi değerlendirmek üzere göndermemelidirler. Bir makalenin birden fazla dergiye aynı anda sunulması etik olmayan yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemezdir.

Makalenin Yazarı

Yalnızca içerik/makale ile ilgili kamu sorumluluğunu üstlenebilecek yazarlık kriterlerini karşılayan kişiler metinde yazar olarak listelenmelidir:

(i) Çalışma ile ilgili tasarım, uygulama, veri toplama veya analiz / yorumlama için önemli katkılarda bulunulması,

(ii) makaleyi hazırlamış veya önemli entelektüel içerik için eleştirel olarak revize etmiş olması

(iii) Makalenin son halini görmüş ve onaylamış ve yayına sunulmasını kabul etmiştir. Yazıda bildirilen çalışmaya (teknik yardım, yazma ve düzenleme yardımı, genel destek gibi) önemli katkılarda bulunan, ancak yazarlık kriterlerini karşılamayan tüm yazarlar, yazar olarak listelenmemelidir. İlgili yazar, tüm uygun ortak yazarların (yukarıdaki tanıma göre) yazılmamasını sağlamalıdır ve uygun olmayan yazarların yazar listesine dahil edilmemesini sağlamalıdır. Tüm ortak yazarların, makalenin son halini görüp onayladığını ve yayınlanmayı kabul ettiğini onaylamalıdır.

İfşa ve Çıkar Çatışmaları

Yazarlar  mümkün olan en erken aşamada (genellikle başvuru sırasında bir açıklama formu göndererek ve metinde bir ifade ekleyerek) varsa herhangi bir çıkar çatışmasını bildirmelidir.

Kaynakların Tanınması

Yazarlar, başkalarının çalışmalarını doğru bir şekilde incelediklerini temin etmeli ve ayrıca kendi çalışmalarına ilham olmuş çalışmalardan atıf yapmak suretiyle bahsetmelidir. Özel olarak elde edilen bilgiler (görüşme, yazışmalar veya üçüncü şahıslarla yapılan görüşmeler) ilgili kişi/kaynaklardan açıkça ve yazılı olarak izin alınmadan kullanılmamalı veya raporlanmamalıdır. Yazarlar, bu hizmetlere dahil olan kişilerin açık yazılı iznini almadıkça, açık/gizli hizmetler sunma sırasında elde edilen bilgileri kullanmamalıdır.

Akran Değerlendirmesi

Yazarlar, hakem inceleme sürecine katılmakla yükümlüdür. Gerekli revizyonlar için ilk karar durumunda, yazarlar hakemlerin yorumlarına sistematik ve zamanında cevap vererek, makalelerini verilen son tarihe kadar gözden geçirip yeniden sunmalıdır.

Yayınlanan Eserlerde Temel Hatalar

Yazarlar kendi yayınlanmış çalışmalarında önemli hatalar veya yanlışlıklar keşfettiğinde derhal derginin editörlerini veya yayıncısını bilgilendirmeleri gerekir. Ayrıca yazarlar makalede dizgi/yazım hatası yapılmış ise düzeltmek veya geri çekmek için işbirliği yapmak zorundadır. Eğer editörler veya yayıncı, üçüncü şahısların yayınlarının hatalı veya yanlış şekilde ortaya konulduğunu/incelendiğini/atıf yapıldığını öğrenirse, sorumlu yazarın makaleyi derhal düzeltmekle, geri çekmekle veya derginin editörlerine makalenin doğruluğuna dair kanıt sunmakla yükümlüdür.

Feragat

Editör ve editör kurulu yazarların ifade ettiği görüşlerden ve dergideki yayınlanan yazıların içeriğinden sorumlu değildir. Özgünlük, yazıların okunması ve hatalar bireysel yazarların sorumluluğundadır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Ve Teknolojisi Dergisi’ne (OMUJEST) inceleme ve yayınlanmak üzere gönderilen tüm yazılar için hakemlerin kararları tek araçtır ve kesindir.

KAYNAK

Committee on Publication Ethics (COPE). (2011, March 7). Code of Conduct and Best-Practice Guidelines for Journal Editors. Bağlantı üzerinden erişelibilir.